Go to the English version

Friedrich Franz Albert Klein 
(Bandung 1898 – Parijs 1990)
SCHILDER, TEKENAAR en LITHOGRAAF

Foto: http://www.kunstexpert.com/

Vader van de kunstenaar en cineast Yves Klein, die o.a. wereldberoemd werd met zijn monochroom blauwe doeken.

Frits Klein wordt de schilder van het licht genoemd. De journalist Hans Redeker omschreef zijn schilderkunst als:‘een puur en helder licht, ver van alle zwaarmoedige bedoelingen en handelingen, zo harmonisch in zichzelf vervuld, dat hart en intuïtie zich daar direct op hun plaats weten’.
Deze zin was tevens de openingszin van het voorwoord in de catalogus van de ere-tentoonstelling van Frits Klein bij zijn 70e verjaardag in de Rijksacademie van Beeldende Kunsten in Amsterdam (1968). Toen Frits Klein 80 jaar werd kreeg hij een overzichtstentoonstelling in het Van Gogh Museum (1978). De kritieken waren zeer lovend. Zijn 90e verjaardag werd in Pulchri Studio in Den Haag gevierd met een soortgelijk retrospectief (1988). Twee jaar later, in 1990, overlijdt Frits Klein in Parijs.

Citaat uit de NRC van 27 april 1990 bij de dood van Frits Klein: ‘Een schilder van de idylle, van sensualiteit. Een schilder van luxe, calme et volupte: zo is ooit de Nederlandse schilder Frits Klein omschreven, die woensdagavond op 92 jarige leeftijd in Parijs overleed’.

Strandgezichten-1
Klik op een schilderij voor een vergroting

Frits Klein (1898-1990) Zonnige dag aan het strand, Cagnes sur Mer Gesigneerd rechtsonder Olieverf op doek 46 x 55 cm. Collectie Kunsthandel Dolf D. van Omme, Amsterdam

Frits Klein (1898-1990) Sur la plage Gesigneerd rechts onder Olieverf op doek 63 x 80 cm. Particuliere collectie

Frits Klein wordt geboren in Bandung. Hij komt uit een welgestelde familie van plantagehouders. Zijn vader sterft kort voor zijn geboorte aan een tropische ziekte.
Op zesjarige leeftijd gaat Frits met zijn twee oudere zussen naar Nederland (Apeldoorn) voor een Europese opvoeding. Dat is in die tijd geen ongebruikelijke gewoonte onder ‘Indië-gangers’. Via een schoolvriendje, Chris Wegerif, komt hij in contact met zijn kunstminnende familie, die hun liefde voor moderne kunst op hem overdraagt.
In 1916 komt zijn moeder naar Nederland, na het overlijden van haar tweede echtgenoot. Frits gaat, na de HBS en de Handelsschool, gesteund door zijn moeder in 1920 naar Parijs naar de kunstacademie. In de trein naar Parijs zit ook mevrouw Wegerif, die afgehaald wordt door de vrouw van de kunstenaar Kees van Dongen. Voor Frits betekent dit een mooie binnenkomer. Hij kan meteen terecht in het huis aan de bekende Rue du Départ, waar ook Mondriaan een atelier heeft. Met Piet Mondriaan bezoekt Frits weleens een dancing. In zijn schilderijen ziet hij niet veel!
In Parijs wordt Frits, Fred genoemd omdat men vindt dat Frits te Duits klinkt. Vandaar dat zowel de naam Frits als Fred voor de kunstenaar gebruikt wordt. Wij houden het op Frits.
Frits Klein volgt enkele jaren een kunstenaarsopleiding aan de Académie André Lhote en is erg onder de indruk van de Franse impressionisten. Op de Académie de la Grande Chaumière in Montparnasse volgt hij cursussen portret- en modeltekenen.
Klein is veel te vinden in de buurt van het circus Médrano, waar hij tientallen studies en schetsen maakt van de clowns Fratelini en de circuspaarden.
Hij maakt zijn eerste zwart/wit lithografieën met het circus als onderwerp.

Circus
Klik op een schilderij voor een vergroting

Frits Klein (1898-1990) Meisje met paardenhoofd Gesigneerd en gedateerd linksonder, 1931 Olieverf op doek 80 x 100 cm. Collectie Kunsthandel Dolf D. van Omme, Amsterdam	Frits Klein (1898-1990) In de circuspiste Gesigneerd rechts onder Olieverf op doek 30,5 x 35 cm. Collectie Kamerbeek
Frits Klein (1898-1990) Avant la Guerrede, 1940 Ongesigneerd Aquarel op papier 49,5 x 65 cm. Collectie Kunsthandel Dolf D. van Omme, Amsterdam	Frits Klein (1898-1990) Le Cirque Gesigneerd linksonder Pastel op papier 47,5 x 62,5 cm. Collectie Kunsthandel Dolf D. van Omme, Amsterdam

In 1925 gaat Klein naar Zuid-Frankrijk, naar Gagnes-sur-Mer. Door de aangename kleuren van het zuiden, veranderen ook de kleuren op zijn palet. Door de intensiteit van het licht worden zijn jeugdherinneringen aan Java naar boven gehaald. Hij raakt opgetogen over de stralende, heldere hemel, de zon en de citroenkleuren van zijn jeugd. In 1926 gaat hij terug naar Gagnes-sur-Mer en koopt een ruïne die hij laat verbouwen tot woning en atelier. Hier ontmoet hij de Franse schilderes Marie Raymond, een jonge apothekersdochter uit Nice, met wie hij in het huwelijk treedt.
In 1928 wordt hun zoon Yves geboren.

Vanaf de jaren twintig van de 20e eeuw maakt Klein werken in de Frans impressionistische traditie. Hij blijft die traditie trouw, ondanks aanraden van de directeur van het Stedelijk Museum Amsterdam, Willem Sandberg, om abstracter te gaan werken. Citaat NRC: ‘Klein bewoog zich buiten alle -ismen om: ook te midden van een kunst vol protest en geweld, vol vormonderzoek en revolutie, bleef hij met zijn lyrische droomwereld  een outsider’. Een recensent van de NRC memoreerde in 1978 hoe Klein de schilderijen van Monet roemde, in tijden dat uitsluitend kubisme en constructivisme bon ton waren.

Klein werkt vanuit kleur naar voorstelling. Soms vanuit een oranjepaarse voorkeur, soms vanuit een groengele of een paarsblauwe. Franse en Nederlandse kunstcritici vergelijken zijn werk met de Franse kunstschilder Odilon Redon. Een Franse recensent schrijft hierover: ‘Klein werkt zoals Odilon Redon, vertrekkend vanuit een droom van kleuren van waaruit het motief langzaam vorm aanneemt. Daarmee keert hij desondanks toch weer naar de realiteit terug, zij het naar een verdroomde realiteit’.

Diverse werken
Klik op een schilderij voor een vergroting

Frits Klein (1898-1990) Twee pauwen Gesigneerd rechtsonder Aquarel op papier 32 x 24 cm. Particuliere collectie	Frits Klein (1898-1990) Stierenvechter Gesigneerd rechtsonder Aquarel op papier 24.5 x 32 cm. Particuliere collectie
Frits Klein (1898-1990) Huizen Collectie Kunsthandel Studio 2000	Frits Klein (1898-1990) Zebra’s Collectie Kunsthandel Studio 2000

In haar overzicht beschrijft Willemijn Gertsen op trefzekere en levendige wijze, de manier waarop Frits Klein zijn kunstwerken creëerde. In al zijn werken manifesteert zich een onmiskenbaar gevoel van geluk. Licht en kleuren spelen een grote rol. Volgens Gertsen heeft zijn bijzondere kleurgevoel te maken met zijn eerste levensjaren in Indië. Toen hij in Parijs en aan de Côte d’Azur ging werken, kwamen de Indische kleuren van zijn jeugd weer terug in zijn herinnering. Voor het uitbreken van de 2e Wereld Oorlog verkoopt Frits Klein zijn huis en atelier in Gagnes-sur-Mer en gaat weer terug naar Parijs. Zijn huwelijk met Marie Raymond loopt stuk en in 1960 hertrouwt hij met de Engelse schilderes Ursula Bardsley.
Op 6 juni 1962 overlijdt zijn zoon Yves op 34 jarige leeftijd aan een hartaanval, vlak voordat zijn kleinzoon Yves geboren wordt.

Strandgezichten-2
Klik op een schilderij voor een vergroting

Frits Klein (1898-1990) Menton Gesigneerd rechtsonder Aquarel op papier 13 x 20.5 cm. Particuliere collectie	Frits Klein (1898-1990) Sur la plage – Ibiza Gesigneerd rechtsonder Pastel op papier 39 x 54 cm. Particuliere collectie
Frits Klein (1898-1990) Baadsters Collectie Kunsthandel Studio 2000

Frits Klein blijft contacten met Nederland onderhouden en staat ingeschreven bij verschillende kunstenaarsorganisaties (de Hollandsche Kunstenaarskring en de Hollandsche Aquarellistenkring) en is vicevoorzitter van de Vereniging van Nederlandse Kunstenaars in Parijs. Hij exposeert regelmatig in Nederland. In 1930 heeft hij zijn eerste tentoonstelling in Amsterdam, in de Galerie d’Art Francais. Hij heeft meerdere solo-presentaties en groepstentoonstellingen in Nederland o.a. in Maastricht, Den Haag, Amsterdam, Schiedam. Zijn grote doorbraak in Nederland komt na zijn 70e verjaardag met de tentoonstelling in de Rijksacademie te Amsterdam. In één jaar heeft hij tentoonstellingen in Nijmegen, Assen, Amsterdam en Venlo. In 1986 wordt de filmdocumentaire ‘Frits Klein, 65 jaar schilder van het licht’ vertoond.

Ook buiten Nederland is zijn werk te zien in Parijs, Nice, Locarno, Londen en Tokio.
Geliefde onderwerpen blijven paarden, dieren, strandgezichten, vrouwenportretten, Zuid-Europese landschappen, baadsters en natuur.
Van droom naar realiteit, naar verdroomde realiteit.
Frits Klein overlijdt in 1990 te Parijs.

‘Je kunt met kleuren bereiken dat het veel meer dat is wat je naar voren wilt brengen, mits je volkomen vrij bent. Het is alleen een kwestie van kleurwaarde. Dat is het hele geheim’ (Frits Klein)

Bloemenwinkel en tuinen
Klik op een schilderij voor een vergroting

Frits Klein (1898-1990) Le Magasin de fleur Gesigneerd rechtsonder Pastel op papier 43.5 x 32 cm. Particuliere collectie	Frits Klein (1898-1990) Restaurant en Plein air Gesigneerd rechtsonder Pastel op papier 32.5 x 40.5 cm. Particuliere collectie
Frits Klein (1898-1990) Le Magasin de fleur Gesigneerd rechtsonder Pastel op papier 23.5 x 32.5 cm.	Frits Klein (1898-1990) la mère et l’enfant ambulante dans un parc Gesigneerd rechtsonder Pastel op papier 32.5 x 41 cm.

Heel veel dank aan kunsthandelaar Dolf. D. van Omme voor zijn enthousiasme en nuttige mondelinge informatie en voor de beschikbaar gestelde kunstwerken (zie website
Dank, ook aan kunsthandel Studio 2000 (zie website: https://studio2000.nl/)
Heel veel dank aan Willemijn Gertsen, die ons toestond uit haar biografisch materiaal over Frits Klein te citeren, verschenen in het Tableau Fine Arts Magazine, nr. 5 november 2007.

Wie meer informatie wil hebben over Frits Klein kan onderstaande websites bezoeken:
Officiële website Frits Klein
Hommage aan Frits Klein door Jan van Harn